عنصر تیتانیوم در سال ۱۷۹۰ در انگلستان توسط کشیش ویلیام گریگور کشف شد. تیتانیوم فلزی منحصر به فرد است. از نظر فراوانی، این عنصر نهمین عنصر فراوان در پوستهی زمین است که ترکیبی از خواص فیزیکی، شیمیایی و الکتروشیمیایی (مقاومت به خوردگی)، زیستی و مکانیکی را داراست که سبب میشود در صنایع هوافضا، پزشکی و دیگر صنایع پرکاربرد شود. تیتانیوم یک فلز انتقالی است که با فلزات سبک دیگر همانند آلومینیوم و منیزیم تفاوتهایی دارد. حلالیت آن برای تعداد زیادی از عناصر دیگر بالا بوده و با عناصر بیننشین همانند اکسیژن، نیتروژن، هیدروژن و کربن واکنشپذیری زیادی دارد.
اقتصادیترین سنگ معدن برای تولید فلز راهبردی تیتانیوم، روتیل معدنی است که در آمریکای شمالی، آفریقا ، هند، برزیل و استرالیا بیشترین میزان آن وجود دارد. دیگر کانی شامل این فلز ایلمنیت یا آهن – تیتانیوم اکسید (FeTiO3) است. معادن ایلمنیت در سراسر دنیا به وفور وجود دارند. بیشترین ذخیرهی آن در آمریکا و کانادا وجود دارد که از آن برای تولید رنگدانهی TiO2 و همچنین پوششدهی سطوح جوشکاری استفاده میشود. تعداد معادن روتیل در دنیا به نسبت معادن ایلمنیت بسیار کمتر میباشد و عملاً امروزه معادن روتیل به اتمام رسیدهاند؛ اما همچنان روتیل به دلیل بالاتر بودن میزان TiO2 در آن بهترین سنگ معدن برای استخراج فلز تیتانیوم است. با این وجود هرگز نمیتوان از بازیافت فلزات به دلیل مسائل زیستمحیطی و انرژی غافل شد.
امروزه با افزایش نیاز برای فلز تیتانیوم و آلیاژهایش در صنایع هوایی، شیمیایی و دیگر صنایع، مسئله بازیافت این فلز اهمیت ویژهای پیدا کرده است. همچنین برخی مواقع در ساخت بعضی از قطعات تیتانیومی ممکن است تا %۶۷ فلز تیتانیوم با خلوص بالا نیز وارد ضایعات شود. از جهت دیگر، با استفادهی بیشتر از این فلز و آلیاژهایش، به مرور محصولات ضایعاتی آن نیز افزایش پیدا میکند. بنابراین نیاز زیاد و روزافزونی به یک فرآیند به منظور بازیافت ضایعات این فلز احساس میگردد. با این کار از دو جهت کمک شایانی در راستای حفظ محیطزیست میشود: کاهش رهاسازی دورریز ضایعات تیتانیومی در طبیعت و همچنین صرفهجویی در هزینه و مصرف سوخت برای تولید تیتانیوم از سنگ معدن.
شرکت دانشبنیان تیتانیوم صنعت شریف، با اتکا به توان طراحی فنی و امکانسنجی مهندسان و کادر متخصص خود، با ارائهی طرح جامع بومیسازی فناوریهای تولید تیتانیوم در یکی از پژوهشهای گستردهی خود، برنامهای ده ساله را برای بومیسازی کامل فناوریای تولید فلز راهبردی تیتانیوم، از جمله تولید از منابع ثانویه (بازیافتی) تدوین نموده و به اطلاع نهادهای فناور کشور رسانده است. امید است که این پروژه به زودی برای اجرایی شدن در دستور کار مسئولان مربوطه قرار گیرد.